Na de confrontatie met soms instabiele veranderingen, kunnen we terugvallen op onze veerkracht die ons helpt om er terug bovenop te komen. Hoe kun je die innerlijke kracht activeren? Waarom kan de ene persoon zich sneller aanpassen dan de andere? Fabienne Doyen, trainer-coach bij băo academy, deelt praktische tips en geeft een zelfcoachoefening om beter om te gaan met verandering op de werkvloer.
In het bedrijfsleven dekt de term ‘verandering’ een breed scala aan situaties: een interne reorganisatie, veranderingen in werkrelaties of de aanwerving van een nieuwe manager en andere collega’s. Er kunnen ook puur fysieke veranderingen zijn, zoals een andere werkplek of de overgang naar een open-space-methode. Soms zijn die veranderingen persoonlijker: de jobinhoud wijzigt, een nieuwe werktool wordt geïntroduceerd, er zijn andere verantwoordelijkheden. Sommige veranderingen zijn op eigen initiatief, zoals een nieuwe job of een nieuwe functie.
Je veerkracht trainen helpt je om beter met die veranderingen om te gaan.
Oorspronkelijk is ‘veerkracht’ een fysische term die de weerstand van een materiaal tegen schokken beschrijft. In menselijke termen is veerkracht het vermogen om het evenwicht te hervinden na het ervaren van verandering, vooral bij plotse veranderingen. In therapeutische termen is veerkracht het vermogen om terug een tevreden leven te kunnen leiden na het ervaren van traumatische gebeurtenissen.
Als er in het bedrijfsleven wordt gesproken over veerkracht, bedoelt men het vermogen om er terug bovenop te komen en opnieuw een balans te vinden, zelfs als een deel van je het moeilijk vindt om de verandering te accepteren.
3 factoren die de veerkracht bevorderen
We hebben niet allemaal dezelfde veerkracht. Dat vermogen hangt af van onze familiale en sociale omgeving, onze vorige ervaringen, de steun die we krijgen… We stellen vast dat personen die moeilijke situaties doorstaan en niet in de slachtofferrol blijven zitten, hun veerkrachtvermogen ontwikkelen. En zoals dat voor elke vaardigheid geldt: hoe meer je je veerkracht ontwikkelt, hoe meer je er gebruik van kunt maken.
Volgens neuropsychiater Boris Cyrulnik zijn er drie belangrijke factoren die het gebruik van je veerkracht vergemakkelijken:
- Levensdrang
Dit is het vermogen om contact te maken met mijn diepste verlangen om te leven, met de vitale kracht die me drijft en maakt dat ik stappen vooruit wil zetten. Die innerlijke kracht moedigt me aan om niet stil te blijven staan bij mijn lot, zelfs niet in moeilijke tijden. - Veerkrachtgeleiders
Het helpt mij om mijn veerkracht te gebruiken als ik door mensen omringd word. Boris Cyrulnik noemt die mensen ‘veerkrachtgeleiders’, zoals een geleider die een plant ondersteunt, zodat ze gemakkelijker groeit. Het zijn personen met een luisterend oor, bij wie ik terecht kan als ik het moeilijk heb, die mij accepteren hoe ik ben en die mij op een constructieve manier aanspreken, omdat ze in mij geloven. - Je geleefde ervaring anders bekijken
In eerste instantie is het een beschermingsmechanisme: de realiteit van wat we hebben meegemaakt (onbewust) verdraaien om de herinnering aan een moeilijke gebeurtenis samenhang te geven en draaglijk te maken. De slechte kant van de ervaring wegvegen – al is het gedeeltelijk – draagt bij aan een genuanceerdere visie om zo uiteindelijk betekenis te kunnen geven aan de ervaring die heb ik meegemaakt, om in te zien wat ik geleerd heb (ook al had ik dat graag op een andere manier gedaan) en om het positieve van de ervaring in te zien, ook al was ze pijnlijk. De meeste personen met een burn-out bijvoorbeeld zien uiteindelijk het positieve van die ervaring in (alsook het negatieve): een betere zelfkennis, andere prioriteiten stellen, het verlangen om een evenwichtiger leven te leiden. Transmissie is een andere belangrijke manier om betekenis te geven aan een pijnlijke ervaring. Preventief optreden bijvoorbeeld, zodat anderen niet hetzelfde meemaken of personen begeleiden die ook een moeilijke periode doorgaan.
Eigenschappen van veerkrachtige personen
In een Tedx Talk beschrijft de sociologe Lucie Hone drie eigenschappen van veerkrachtige personen:
- Aanvaarden dat tegenslag bij het leven hoort
Personen die in staat zijn om er terug bovenop te komen, aanvaarden dat tegenspoed niet discrimineert. In plaats van zich de vraag te stellen: “waarom ik?”, stellen ze zich de vraag: “waarom ik niet eigenlijk?”. Die bewustwording zorgt ervoor dat je je klachten en frustraties achter jou laat en dat je je niet meer afvraagt waarom, maar wel hoe: “Hoe ga ik deze moeilijkheid overwinnen?” - Op het positieve focussen
Veerkrachtige personen hebben het vermogen om zich meer te focussen op het positieve, om te relativeren, om dankbaar te zijn voor alles wat goed gaat, zelfs in een moeilijke periode. De idee is om wat je overkomt te zien binnen een groter geheel door ook de positieve kanten van mijn leven daarbij te zien. - Je acties en gedachten kiezen
Veerkrachtige personen hebben het vermogen om zich regelmatig af te vragen of hun acties of gedachten hun eerder vooruit duwen of juist naar beneden halen. Bij een collega klagen over hoe traag een nieuwe software werkt, kan deugd doen (ik heb mijn hart gelucht) of kan juist mijn ongenoegen vergroten door mij enkel en alleen te focussen op wat er misgaat. Het antwoord is volledig persoonlijk. Een ander voorbeeld dat je vaak tegenkomt in de professionele wereld is de open-space-methode. Helpt het mij dat ik mezelf ’s ochtends moet binnenslepen omdat ik tijdens mijn rit naar het werk doemscenario’s heb gecreëerd over talloze nadelen van een open-space? Of is het juist het vooruitzicht om te ontdekken naast wie ik zal zitten en op die manier een nieuwe collega te leren kennen dat me echt op gang brengt?
Dat laatste puntje maakt dat je zelf de verantwoordelijkheid in handen neemt. Het tegenovergestelde van veerkracht is wanneer we blijven hangen in de energie van het slachtoffer dat lijdt onder de opgelegde verandering. We zitten dan in een klagende rol. Iemand met veerkracht daarentegen neemt juist een actieve rol aan en is in staat om keuzes te maken. Dat is niet altijd even gemakkelijk en vereist de steun van professionals.
Zelfcoachoefening: de cirkels van invloed
Als we geconfronteerd worden met verandering, kan het handig zijn om na te denken over wat we zelf in de hand hebben, wat zich in de cirkel van invloed bevindt of wat volledig buiten ons bereik ligt. Op die manier kunnen we onze energie richten op het nuttigste. Hier de vragen die je je moet stellen.
- Waarover heb ik geen controle?
In bedrijven worden sommige beslissingen op een top-down-manier genomen en vallen ze daardoor volledig buiten onze invloed. We moeten die realiteit accepteren. Als ik er niets aan kan doen, heeft het absoluut geen nut om mijn energie daarin te steken. Ik zou enkel mijn frustratie aanwakkeren.
- Wat bevindt zich in mijn cirkel van invloed?
Naast de aspecten waarover ik geen controle heb, probeer ik te zoeken naar mogelijkheden waarbij ik de situatie kan beïnvloeden. Zelfs als ik niet degene ben die de beslissingen neemt, kan ik alsnog suggesties doen, feedback geven, mijn situatie uitleggen aan iemand met beslissingsbevoegdheid… Als ik bijvoorbeeld in een open-space werk, aan wie kan ik dan suggesties doen om de situatie aangenamer te maken?
- Waarover heb ik wel controle? Wat kan ik doen?
Veerkracht hangt af van mijn vermogen om mijn energie te gebruiken voor situaties die van mij afhangen, die volledig onder mijn controle vallen: mijn gedachten, mijn emoties, mijn acties. Mijn persoonlijke reactie op wat het leven me voor de voeten werpt, ligt altijd binnen mijn controlegebied. Welke keuzes hangen volledig van mij af in de situatie waarin ik mij nu bevind? Tijdens een coachsessie zoeken we altijd naar minstens 3 verschillende oplossingen, zelfs al zijn sommige vergezocht of lijken ze onhaalbaar omdat ze ons veel zouden kosten (in tijd, geld, relaties, efficiëntie…). Als ik geconfronteerd word met veranderingen die voor mij onacceptabel zijn, kan ik zelfs beslissen om het systeem te verlaten. Het is een extreme keuze met een prijskaartje, vooral op het vlak van veiligheid, maar ik heb de keuze wel.
Băo academy ondersteunt je
Băo academy biedt opleidingen aan om je collega’s te helpen bij het gebruiken van hun veerkrachtvermogen. Hieronder staan enkele opleidingen die we kunnen afstemmen op jouw behoeften en doelstellingen:
- Een veerkrachtig team in balans
- Veerkrachtig bij verandering
- De kunst van persoonlijke veerkracht
Coaching is ook een krachtig hulpmiddel om door een overgangsfase te geraken. Zo kan coaching in teamverband worden gebruikt om een team door een, soms ongewenste, fase van verandering te loodsen. Individuele coaching kan dan weer hulp bieden bij persoonlijke moeilijkheden.
Om een begeleiding op maat te ontwikkelen voor jouw organisatie, kan je ons contacteren via info@baoacademy.be – tel: 02 289 68 25
—
Over Fabienne Doyen, auteur van het artikel
Fabienne Doyen heeft economie gestudeerd en heeft vervolgens 18 jaar in de ICT-sector gestaan, waar ze verschillende functies heeft vervuld zoals projectleider, middle manager, HR Business Partner en HR Director. 17 jaar geleden heeft ze ervoor gekozen om zich volledig toe te leggen op de ontwikkeling van het menselijk potentieel. Zo organiseerde ze coachingsessies, zowel een-op-een als in teamverband en gaf ze opleidingen, conferenties en supervisies. Haar passie: kennis en ervaring delen op een simpele en concrete manier!
Fabienne is een PCC-gecertificeerde coach bij de International Coaching Federation en heeft haar opleiding tot een hoger niveau getild dankzij verschillende benaderingen zoals l’Élément Humain ®, Transformational Presence Leadership ®, ontologische coaching volgens de Tolteekse wijsheden, Emotional Freedom Technique, bewuste ademhaling en transpersoonlijke begeleiding via opstellingen en sjamanisme. Ze is door de EMCC geaccrediteerd als Global coach/mentor Supervisor (ESIA).
Sinds 2008 is ze werkzaam als coach, mentor en supervisor binnen băo academy. Haar traject combineert meer dan 10 jaar managementervaring met haar luistervaardigheden en begeleidingsexpertise als holistisch professioneel coach.
