Absenteïsme begrijpen en voorkomen: psychosociale aanpak voor de hiërarchische lijn

Absenteïsme is niet alleen een kwestie van cijfers of administratief beheer: het is een signaal, soms subtiel, vaak complex, dat vragen oproept over het functioneren van een groep, de werkomgeving, de gezondheid van de medewerkers en, meer in het algemeen, de kwaliteit van de professionele relatie. 

In een context waarin de eisen steeds hoger worden en de referentiepunten veranderen, spelen managers een sleutelrol. Ze spelen die rol zowel op het vlak van preventie, regulering als begeleiding. Maar om absenteïsme doeltreffend te voorkomen, moet men verder kijken: men moet de verschillende oorzaken – organisatorisch, psychosociaal, individueel – begrijpen en met gezond verstand handelen, in een kader dat respectvol handelt voor mensen en conform de wetgeving. 

Deze opleidingsdag biedt inzicht in de uitdagingen van absenteïsme vanuit een globale en menselijke benadering. Ze wil de hiërarchische lijn tools aanreiken om signalen beter te herkennen, op de juiste manier te communiceren, interne middelen te mobiliseren en samen een duurzamer kader uit te bouwen. 

Absenteïsme voorkomen betekent immers ook de betrokkenheid, de gezondheid en de collectieve prestaties versterken. 

Na de opleiding zijn de deelnemers in staat om: 

• De uitdagingen van absenteïsme op het werk begrijpen
• De wettelijke aspecten en de verantwoordelijkheden van het management kennen
• De eerste tekenen van een risico op absenteïsme herkennen
• Managementtools en -practices gebruiken om absenteïsme te voorkomen

Deze opleiding is bedoeld voor de hiërarchische lijn. 

De uitdagingen van absenteïsme begrijpen

• Absenteïsme definiëren en objectiveren
• Focus op de verschillende soorten afwezigheid
• Belangrijkste gegevens en nationale en sectorale statistieken (cijfers)

De oorzaken van absenteïsme identificeren: een psychosociale benadering

• Individuele, organisatorische en collectieve factoren: psychosociale risico’s, desinteresse, sfeer, zingeving op het werk: onderling afhankelijke factoren
• Casestudy: analyse van geanonimiseerde situaties
• Ervaringen delen

Wettelijk kader en rol van de manager

• Verplichtingen en verantwoordelijkheden van de manager bij afwezigheid
• Grenzen van het optreden, afstemming met HR en arbeidsgeneeskunde
• Verplichte/facultatieve gesprekken: hoe voeren we die, in welk kader?

Dagelijks handelen en voorkomen

• Subtiele signalen opsporen en preventief optreden
• Te observeren gedrag, aan te nemen houding
• Luisterende houding en ethische waakzaamheid
• Preventieve management practices: omgaan met spanningen, zin geven, werkdruk reguleren

Gebruikmaken van interne resources

• Overzicht van de actoren die kunnen worden ingeschakeld: HR, arbeidsarts, arbeidspsycholoog
• Afstemming van de rollen: wie doet wat, wanneer en hoe?
• Naar een gedeelde preventiecultuur

Samenvatting van de belangrijkste punten

• Individuele reflectie: welke acties kunnen morgen al worden overgenomen?

De opleiding wordt gegeven door preventieadviseurs in psychosociale aspecten van Cohezio.

Onze didactische methoden zijn in lijn met de principes van de andragogie (volwassenopleiding): 

• De opleiding moet zinvol zijn en inspelen op een behoefte. 
• De toepassing in de praktijk tijdens het leren is een motiverende factor.
• De aanpak mag niet te schools zijn en de sfeer moet ontspannen zijn.
• De verscheidenheid aan benaderingen is belangrijk om in te spelen op verschillende leermethoden.
• De uitwisseling tussen deelnemers is van fundamenteel belang, omdat we ook leren van anderen! 

De didactische aanpak die we voor deze opleiding hanteren is gebaseerd op een pedagogie die vooral participatief en collaboratief is. De oplossingen komen niet alleen van de opleider. Ze komen vooral van de groep deelnemers. Daarom is de opleider meer een facilitator die de deelnemers regelmatig in werkgroepen plaatst, zodat iedereen kan ontdekken wat voor hen de beste oplossingen zijn en ermee experimenteren. De theorie wordt alleen gegeven als stof tot nadenken, niet als een recept dat universeel kan worden toegepast.

Tijdens de opleiding willen we daarom zoveel mogelijk tijd besteden aan uitwisselingen tussen deelnemers, aan vraag- en antwoordsessies en vooral aan het in praktijk brengen van de vaardigheden die samenhangen met samenwerking door middel van workshops, rollenspelen en spelletjes waarin de concepten die tijdens de dag aan bod kwamen, geïntegreerd worden.