Voorkomen van en omgaan met verslavingen: praktische gids voor alle medewerkers

Verslavingen op het werk brengen menselijke, organisatorische en juridische uitdagingen met zich mee. Als medewerker kunt u een belangrijke rol spelen in zowel de preventie als de ondersteuning voor uzelf, voor een collega of binnen uw team.

Deze halve dag durende opleiding biedt u heldere richtlijnen en concrete hulpmiddelen om dergelijke situaties beter te begrijpen, vroege signalen te herkennen en een empathische én verantwoordelijke houding aan te nemen tegenover een collega in moeilijkheden.

Vanuit een psychosociaal perspectief helpt deze sessie u een evenwichtige houding te ontwikkelen: geen oordeel, geen onverschilligheid, maar een menselijke, respectvolle en constructieve aanpak. U leert hoe u het gesprek kunt aangaan, mensen naar de juiste hulpbronnen kunt doorverwijzen en kunt bijdragen aan een gezond en solidair werkklimaat.

Omdat elke medewerker het verschil kan maken, geeft deze training u het vertrouwen en inzicht om juist te handelen en tegelijk een cultuur te versterken waarin preventie en respect centraal staan.

Na afloop van de opleiding kunnen de deelnemers:

• De begrippen verslaving, afhankelijkheid en codependentie begrijpen.
• De verschillende soorten verslavingen herkennen die in een professionele omgeving voorkomen, of het nu gaat om middelen of gedragingen.
• De belangrijkste psychoactieve middelen en hun effecten op de gezondheid en veiligheid op het werk identificeren.
• De signalen herkennen die erop kunnen wijzen dat een collega of zijzelf verslaafd is.
• De wettelijke verplichtingen en referentieteksten rond verslavingen op het werk kennen.
• De impact van verslavingen op het functioneren van een team en op de kwaliteit van het werk begrijpen.
• Weten tot wie men zich binnen het bedrijf kan wenden in geval van moeilijkheden (hiërarchische lijn, HR-dienst, arbeidsgeneeskunde, begeleidingsstructuren).
• Gedrag en best practices aannemen die de preventie en veiligheid van iedereen ten goede komen.
• Op gepaste wijze reageren op een gevoelige situatie, met respect voor ieders rechten en waardigheid.
• Hun grenzen kennen en weten wanneer ze hulp moeten vragen of een collega moeten doorverwijzen naar gespecialiseerde hulpbronnen.

Alle werknemers

Verslavingen begrijpen

• Waarom praten over verslavingen op het werk? Uitdagingen op het gebied van gezondheid, veiligheid en werksfeer
• Definities: verslaving, afhankelijkheid, codependentie
• Soorten verslavingen op het werk: middelen en gedragingen
• Belangrijkste psychoactieve middelen en hun effecten

Herkennen en voorkomen

• Tekenen en indicatoren van verslaving bij jezelf of een collega
• Gevolgen voor het team, de veiligheid en de werking van de dienst
• Goede individuele en collectieve praktijken om risico’s te voorkomen en te beperken
• Het wettelijke en organisatorische kader
• Herhaling van de wetgeving en wettelijke verplichtingen
• Presentatie van ondersteunende structuren binnen het bedrijf: hiërarchie, HR, arbeidsgeneeskunde, begeleidingsdiensten
• Hoe handelen met respect voor rechten en vertrouwelijkheid

Verantwoord reageren en handelen

• Passend gedrag in een gevoelige situatie
• Een collega ondersteunen en doorverwijzen naar de juiste hulpbronnen

De opleiding wordt gegeven door preventieadviseurs in psychosociale aspecten van Cohezio.

Onze lesmethoden zijn in overeenstemming met de principes van andragogie (volwassenenonderwijs):

• De opleiding moet zinvol zijn en voorzien in een behoefte.
• Praktijkgericht leren is een drijfveer voor motivatie.
• De aanpak mag niet schools zijn en de sfeer moet ontspannen zijn.
• De verscheidenheid aan benaderingen is belangrijk om tegemoet te komen aan de verschillende leermethoden.
• Uitwisselingen tussen deelnemers zijn essentieel, omdat je ook van collega’s leert.

De didactische aanpak die wij voor deze bewustmaking voorstellen, is gebaseerd op een pedagogie die bovenal participatief en collaboratief wil zijn.

Tijdens de sensibilisering kunnen de deelnemers dankzij de pedagogische aanpak vaststellen in hoeverre hun huidige praktijken relevant zijn of niet, en vervolgens concrete verbeterpunten te vinden. De didactische aanpak bestaat er in de eerste plaats in dat de deelnemers verbeterpunten kunnen identificeren die zijn aangepast aan hun context, in plaats van principes en praktijken aan te leren die weliswaar relevant zijn, maar die erg moeilijk te implementeren kunnen zijn omdat ze haaks staan op het referentiekader van sommigen. Het resultaat is een actieplan waar de deelnemers achter staan, omdat ze de toegevoegde waarde hebben ingezien van de goede praktijken die moeten worden geïnitieerd en geïmplementeerd, terwijl ze tegelijkertijd zichzelf kunnen blijven. Dit gebeurt door middel van collectieve reflecties op concrete voorbeelden en debatten of vraag-en-antwoord-sessies.